کانه زایی طلای هیرد در استان خراسان جنوبی در فاصله 140 کیلومتری جنوب بیرجند، در شمال بلوک لوت قرار دارد. در محدوده کانه زایی طلای هیرد، قدیمی ترین واحدهای سنگی مربوط به ژوراسیک و کرتاسه است که توسط توالی های آتشفشانی - رسوبی ترشیری پوشیده شده اند. توده های نفوذی گرانیت، گرانودیوریت - کوارتزدیوریت و گابرونوریت در توالی های ترشیری نفوذ کرده اند. ولی آثار کانه زایی تنها در درون و حاشیه استوک نیمه ژرف گرانودیوریت - کوارتزدیوریت با بافت پورفیری مشاهده می شود. با توجه به این که توده نیمه ژرف گرانودیوریت - کوارتزدیوریت مولد کانه زایی حاوی ایلمنیت و فاقد مگنتیت بوده و نیز دارای خاصیت مغناطیسی پذیری (1.5*10-4SI Units) کم و نسبت پایین Fe2O3/FeO(<0.5) است، لذا می توان آن را در رده گرانیتوییدهای ایلمنیتی یا کاهیده (Low fO2) قرار داد. کانه زایی در محدوده معدنی هیرد بر اساس فاصله از توده نفوذی به سه بخش اصلی کانه زایی با میزبان توده نفوذی، کانه زایی در حاشیه توده نفوذی و کانه زایی دور از توده نفوذی قابل تفکیک است. این سه بخش از نظر سنگ میزبان، دگرسانی، کانی شناسی، ساخت، بافت و محتوای فلزی با هم متفاوت است.در کانه زایی با میزبان توده نفوذی سنگ میزبان کانه زایی، توده نفوذی مولد کانه زایی، یعنی استوک نیمه ژرف گرانودیوریت – کوارتزدیوریت - است. سه نوع رگه - رگچه اصلی در کانه زایی با میزبان توده نفوذی دیده می شوند که شامل رگه - رگچه های تورمالین – کوارتز - سریسیت و سولفید (TQSS)، کوارتز - کلسیت و سولفید (QCS) و کوارتز - کلسیت (QC) با سولفید کمیاب است. این رگه – رگچه ها دارای آرایش صفحه ای و استوک ورکی است. کانه زایی حاشیه توده نفوذی در توالی های آتشفشانی - رسوبی که تحت نفوذ توده مولد کانه زایی قرار گرفته اند، مشاهده می شود. سولفیدها به صورت پراکنده، رگه - رگچه ای و حتی توده ای دیده می شوند. رگه - رگچه های استوک ورکی و به ندرت صفحه ای موجود در این کانه زایی دارای کوارتز، کلسیت و سولفید هستند. دگرسانی سریسیتی، سیلیسی و کربناتی مهم ترین دگرسانی های همراه با زون های عیاردار است. کانه زایی دور از توده نفوذی در پهنه های گسلی به صورت زون های سیلیسی و کربناتی به همراه اکسید و هیدرواکسیدهای آهن در سطح قابل شناسایی هستند.مقایسه مهم ترین ویژگی های کانه زایی طلای هیرد (از جمله جایگاه زمین شناسی، سنگ میزبان، کانی شناسی، پاراژنز کانی ها، محتوای فلزی، ساخت، بافت و دگرسانی) با ویژگی های تیپ های مختلف کانه زایی طلا در دنیا، نشان می دهد که کانه زایی طلای هیرد بیشترین شباهت را با ذخایر طلای مرتبط با توده های نفوذی گرانیتوییدی کاهیده دارد.

منطقه سه هزار در جنوب شهرستان تنکابن در استان مازندران واقع شده است که در نزدیکی کمربند طارم-هشتجین قرار دارد، وجود توده گرانیتوئیدی در منطقه می تواند از نظر پتانسیل کانی زایی دارای اهمیت باشد. مجموعه زمین شناختی در اطراف محدوده برونزد یافته عمدتا دربرگیرنده واحدهای سنگی پالئوزوییک تا سنوزوئیک می باشد. در مطالعه اخیر تعدادی نمونه جهت مطالعات میکروسکوپی و پتروگرافی و نیز تعدادی نمونه از گرانیت های منطقه جهت طبقه بندی سنگ ها مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به بررسی های انجام شده بر روی مقاطع صیقلی، کانی های پیریت، کالکوپیریت و مگنتیت مشاهده شدند. بافت هایی که در نمونه مقاطع نازک مشاهده می شود شامل گرانولار، هیالوپورفیریتیک و ویتروفیریک است. وجود بافت های پورفیری نشان دهندهنفوذی های همزمان با آتش فشانی و آواری های منشا گرفته از آن هاست. کانی های اصلی موجود در منطقه شامل کوارتز، فلدسپار پتاسیم، پلاژیوکلاز و در برخی نمونه ها هورنبلند بیوتیت، و پیروکسن به عنوان کانی اصلی ظاهرشده اند. کانی های فرعی موجود در نمونه ها نیز شامل اسفن، اکسیدهای آهن پیروکسن، آپاتیت و کانی های اپک می باشند. مطالعات سنگ شناسی نشان داد سنگ های منطقه از نوع گرانیت، گرانودیوریت، سینیت تا کوارتزسینیت و کوارتزمونزونیت می باشد. ماگما در این منطقه از نوع آلکالن تا کالک آلکالن است و از نوع منیزین و در محدوده متاآلومین تا پرآلومین می باشد. گرانیت های منطقه از نوع پرآلومین و دارای جایگاه تکتونیکی حاشیه فعال قاره و از نوع تیپ I می باشد. برای تایید ارتباط بین عناصر Au-Cu-Fe از زمین آمار بر روی داده های آبراهه ای استفاده شد. مطالعات واریوگرافی بر روی داده های آبراهه ای نشان داد مدل کروی بهترین مدل برازش داده شده و دامنه وابستگی مکانی برای سه عنصر Au، Cu و Fe تقریبا 350 متر است. ارزیابی نتایج زمین آمار با محاسبه مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) و محاسبه میانگین خطا (MAE) نشان دهنده دقت قابل قبول مدل واریوگرام است. با توجه به نمودارهای ماینرت، بررسی های انجام شده و همبستگی مکانی عناصر این نتیجه به دست می آید که این توده ها می تواند با ذخایر آهن-طلا-مس مرتبط باشد.

منطقه مورد بررسی در شمال شرقی بلوک لوت و در نقشه زمین شناسی 1:100000 بصیران قرار گرفته است. نفوذ سنگ های عمیق تا نیمه عمیق ترشیری در سنگ آهک های پالئوسن باعث تشکیل اسکارن و کانی سازی آهن در این منطقه شده است. بررسی های سنگ نگاری نشان داد که سنگ های مورد بررسی شامل هورنبلند دیوریت پورفیری، هورنبلند کوارتز دیوریت پورفیری، پیروکسن دیوریت پورفیری، هورنبلند پیروکسن دیوریت پورفیری، هورنبلند دیوریت و بیوتیت دیوریت هستند. این سنگ ها دارای ماهیت شبه قلیایی و متا آلومین بوده و بر اساس پذیرفتاری مغناطیسی و ویژگی های ژئوشیمیایی، وابسته به سری مگنتیت و گرانیتوئیدهای نوع I هستند. غنی شدگی عناصر نادر خاکی سبک (LREE)، فقیر شدگی عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) و بی هنجاری منفی کم Eu از ویژگی های آنها بوده و بیانگر ماگماتیسم متا آلومین نوع I کمان های آتشفشانی حاشیه قاره هاست. تهی شدگی عناصر نادر خاکی سنگین احتمالا ناشی از وجود گارنت در خاستگاه آن هاست. نمودارهای جداکننده محیط های زمین ساختی نیز جایگاه گرانیتوئیدهای کمان آتشفشانی را برای آن تایید می کند. نمودارهای مختلف ژئوشیمیایی نشان دهنده همخوانی سنگ های گرانیتوئیدی بیشه با نفوذی های وابسته به اسکارن های آهن است.

منطقه مورد بررسی در کمربند آتشفشانی-نفوذی ترشیری پهنه لوت واقع است. تزریق توده های نفوذی ترشیری در سنگ آهک های کرتاسه باعث تشکیل اسکارن در این منطقه شده است. نفوذ این سنگ ها باعث تغییرات بافتی و کانی شناسی در محل همبری با سنگ های مجاور شده و در برخی موارد واحد آهکی در نزدیکی توده نفوذی تبدیل به مرمر و یا اسکارن شده است. کانه زایی آهن به صورت عدسی شکل بیشتر در مرز توده های نفوذی و واحد آهکی صورت گرفته است. بررسی های سنگ شناختی نشان می دهند که طیف ترکیبی این توده ها از کوارتزدیوریت، مونزودیوریت، کوارتز مونزونیت تا گرانودیوریت در تغییر است. این گرانیتوئیدها دارای ماهیت شبه قلیایی و متا آلومین بوده و بر اساس ترکیب شیمیایی و ویژگی های زمین شیمیایی، متعلق به سری مگنتیت (نوع I) هستند. غنی شدگی عناصر خاکی نادر سبک (LREE)، فقر عناصر خاکی نادر سنگین (HREE) و ناهنجاری منفی جزئی Eu از ویژگی های آنها بوده و بیانگر فعالیت ماگمایی متاآلومین نوع I کمان های آتشفشانی کرانه قاره هاست. مقایسه نمودارهای مختلف زمین شیمیایی نشان دهنده همخوانی سنگ های گرانیتوئیدی جنوب معین آباد با نفوذی های وابسته به اسکارن های آهن است.